1/2
We kunnen nu een algemene schets van de participatie-economie geven. De economie wordt duurzaam en sociaal. De verdeel-systemen zijn ‘gelijkmakers’ en zijn cruciaal voor de ontwikkeling van een duurzame economie, sociale economie en nieuwe participatie-markten.
In een participatie-economie zullen overheid en bedrijven maximaal inzetten op innovatie op het terrein van het sociale domein en duurzaamheid. De ontplooiing van de sociale participatie (kwalitatief en kwantitatief) wordt de spil van economische groei. Op het fundament van de nieuwe verdeelsystemen zullen ontelbare vernieuwingen op het gebied van onderwijs, zorg, cultuur, huisvesting, democratie, natuur en milieu, de circulaire economie, hernieuwbare energie en vervoer ontstaan
die de economie vernieuwen.
De eerste prioriteit is de energietransitie. Fossiele energie wordt vervangen door zon, wind, aarde en water met waterstof als opslagmedium. Deze transformatie moet samengaan met een infrastructuur die meerschalig wordt. Niet alles wordt meer aan één groot electriciteitsnetwerk gekoppeld. Er zullen als aanvulling op het grote net, vele ‘kleine’ lokale netwerken ontstaan (denk bijv. aan warmtenetten), waarin energie lokaal (of per huishouden) wordt opgewerkt en verbruikt. Deze schaalverkleining vergroot de stabiliteit en schept hechte, robuustere gemeenschappen.
Ten aanzien van verhandelbare koolstofcredits (fossiele component) heeft de EU al een eerste stap gezet (het ETS voor grote bedrijven).
In de participatie-economie dient dit verder te worden uitgebreid naar kleine ondernemingen en consumenten. Deze verdeelsystemen zullen nieuwe economische bedrijven, producten en diensten creëren. Zeker in combinatie met een CO2 belasting zal de CO2 reductie velen malen sneller verlopen dan wij nu verwachten.
Vervoerscredits zorgen er voor dat de continue groei van mobiliteit wordt beperkt. Daarvoor moet de overheid verschillende ruimtelijke beleidssectoren beter op elkaar af te stemmen: wonen, werken, vervoer, natuur, water, en landbouw worden integraal regionaal georganiseerd.
2/2
Bereikbaarheid wordt verbeterd door het gebruik van verschillende vervoersmodaliteiten (zoals light-railsystemen) die goed op elkaar aansluiten. De economie innoveert door nieuwe technieken zoals deelauto's en autotreinen te introduceren, wat het aantal vervoerskilometers zal verminderen.
De tweede grote prioriteit van overheid en bedrijven dient het hergebruik van materialen en grondstoffen te zijn.
In de oude consumptie-economie leidt winst-maximalisatie meestal tot vervanging van arbeid(sparticipatie) door nieuwe technologieen, zoals robots en AI. In een participatie-economie wordt technologie juist een ‘begeleider’ en ‘aanjager’ van menselijke relaties. De overheid zal actief bedrijven ondersteunen die een onderdeel zijn van een nieuwe economische basis infrastructuur. De overheid kan met de SPB
een industriepolitiek vormgeven, waarbij sectoren op maat worden behandeld. Per sector moet (nationaal dan Europees) worden bekeken in welke mate de kennis en bedrijvigheid tot de basis-economie hoort, en dus behouden moet blijven, dan wel aan de markt wordt gelaten, met het risico dat bedrijven het land verlaten.
Per sector wordt ook de omvang van bedrijven gemaximaliseerd om de concurrentie in stand te houden. Indien bepaalde sectoren zwaarder belast worden t.g.v. sociaal en/of milieubeleid zal ‘aan de grens’ de buitenlandse concurrentie met import tarieven moet worden belast om een gelijk ‘level playing field’ te behouden. Participatie van de overheid in de basis-economie (aandelen, zeggenschap, zelfs staatseigendom) is niet langer taboe. Een staatsbank acht ik een belangrijke basisvoorziening die de nutsfunctie van alle burgers garandeert.
Een sleutel technologie (deel 5) van de participatie-economie is de blockchain, die gebruikt gaat worden voor registratie van credit transacties en democratische vernieuwing. Een andere sleutel technologie is de AI die ingezet moet worden om de participatie te bevorderen. Beide technologieën verbruiken veel elektriciteit. Gelijktijdig met de energietransitie zal het Europese innovatie beleid gericht moeten zijn op het energiezuinig maken van beide technologieën.